BEKRA Danışmanlığı
Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması
Tehlikeli madde içeren, çok sayıda insanın sağlığını tehdit eden, doğal çevrenin kalıcı olarak veya uzun dönemli kirlenmesine neden olan ve yüksek derecede maddi hasar veren, geniş çaplı acil durum müdahalesi gerektiren yangın, patlama ve toksik yayılım olayları büyük endüstriyel kaza olarak sınıflandırılmaktadır.
Seveso Direktifi
İtalya’nın Seveso kasabasında 1976’da gerçekleşen ciddi endüstriyel kazayı takiben, endüstriyel donanımlarda kaza önleme üzerine bir Direktif olan Seveso Direktifi (82/501/EEC) kabul edilmiştir.
Sonuç olarak 24 Haziran 1982 tarihinde yayınlanan 82/501/EEC nolu Seveso I Direktifi, Avrupa’da devam eden kazalar sonrasında, bu direktifin etkinliğinin artırılması ve kapsamının genişletilmesi amacıyla 1996 yılında 96/82/ECS Seveso II Direktifi olarak yayımlanmış, 2003 yılında bir kez daha gözden geçirilerek 2003/105/EC Direktifi olarak revize edilmiştir. 2012/18/EEC sayılı SEVESO III. Direktifi, 26 Haziran 2012 tarihinde AB Bakanlar Konseyi’nde kabul edilmiştir. 2012/18/EU numaralı SEVESO III Direktifi ise 1 Haziran 2015 tarihi itibariyle AB bünyesinde uygulanmaya başlanmıştır. “Tehlikeli Maddelerle İlgili Büyük Kaza Risklerinin Kontrolüne İlişkin Yönerge” 96/82/EC Sayılı SEVESO II Yönergesi ise 2015 yılında yürürlükten kaldırılmıştır.
Türkiye’de mevcut durum: Büyük Endüstriyel Kaza Risklerinin Azaltılması (BEKRA) Mevzuatı
SEVESO II Yönergesi her ne kadar Avrupa Birliği’nde yürürlükten kaldırılmış olsa da 2012/18/EEC sayılı SEVESO III Direktifi ülkemizde henüz uyumlaştırılmamıştır, önümüzdeki yıllarda uyumlaştırılması beklenmektedir. Ülkemizde SEVESO II Direktifinin uygulanmasına yönelik olarak 30 Aralık 2013 tarihinde “Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik” (BEKRA) yayınlanmıştır. Türkiye, Seveso II Direktifini AB uyum süreci ile birlikte Aralık 2013’te “Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkındaki Yönetmelik” ile uygulamaya koymuştur. Bu yönetmelik, Türkiye’de Büyük Endüstriyel Kaza Risklerinin Azaltılması (BEKRA) Mevzuatı olarak bilinmektedir. BEKRA mevzuatı, işletmecilere, kamu kurumlarına ve yerel idarelere farklı sorumluluklar getirmiştir.
Bekra Bildirim Sistemi
BEKRA mevzuatı yükümlülüklerini yerine getirmek amacıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, BEKRA Bildirim Sistemi’ni kurmuştur. Çevre Bilgi Sistemi bünyesinde yer alan BEKRA Bildirim Sistemi, “Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik” ekinde listelenen tehlikeli maddeleri bulunduran kuruluşların, bulundurdukları maddeler ile depolayabilecekleri en yüksek madde miktarlarını Bakanlık’a beyan ettikleri sistemdir. Yönetmelik gereği işletmeciler tarafından yapılması gerekli bu beyan, BEKRA Bildirimi olarak adlandırılır.
Tehlikeli Madde Envanterinin Çıkartılması
Büyük endüstriyel kazaların tehlike kaynakları ve bu kazalar sonucu doğacak riskler çeşitlidir. Endüstriyel kazaları önlemek ve kontrol altına alabilmek için, sistematik bir şekilde bu tehlike ve risklerin tanımlanması gerekmektedir. Tehlikelerin belirlenmesinde, atılacak ilk adımlardan biri tehlikeli maddelerinin güncel bir envanterini çıkarmaktır. Tehlikeli maddelerin güncel envanterini çıkaran işletmeci, aynı zamanda kuruluşunun BEKRA mevzuatı kapsamına girip girmediğini belirleyecek olan tehlikeli maddeleri de tespit edebilecektir.
Bu nedenle;
• Tüm tehlikeli maddelerin bir listesini hazırlayın
• Bunların tehlikeli özellikleri hakkında bilgi edinin
• Yönetmelik kapsamındaki tehlikeli maddeleri belirleyin
• Kapsam altındaki tehlikeli maddelerin özellikleri hakkında detaylı bilgi edinin. Her birinin bulundurulan /bulundurulabilecek maksimum miktarını tespit edin.
Kapsamınızın Belirlenmesi
Kuruluşların kapsamını belirleyen tehlikeli madde miktarları yönetmelik Ek-1’de “Adlandırılmış Maddeler” ve “Adlandırılmamış (Genel Madde ve Müstahzar Kategorileri) Maddeler” başlıklı iki listede açıkça belirtilmiştir. Bu listeler, tehlikeli maddeler için üst ve alt sınır değerleri belirtmektedir. İşletmecilerin BEKRA Bildirim Sistemine tehlikeli maddelerinin bildirimini yapmasının ardından, sistem otomatik olarak kuruluşun kapsamını belirlemektedir. Bildirim yapan kuruluşun kapsamı ve seviyesi;
• Üst Seviyeli Kuruluş
• Alt Seviyeli Kuruluş
• Kapsam Dışı
olacak şekilde sınıflandırılır.
Yükümlülükleriniz Neler?
BEKRA kapsamındaki tüm işletmeciler; büyük kazaları önlemek ve büyük bir kazanın meydana gelmesi durumunda, bunların etkilerini çevre ve insanlara en az zarar verecek şekilde sınırlamak için gerekli tüm önlemleri almakla yükümlüdür.
Bu hedefin yerine getirilmesi için BEKRA Mevzuatı, Alt ve Üst Seviyeli Kuruluşlar için belirli yükümlülükler getirmiştir.
• Üst Seviyeli Kuruluşlar İçin
Güvenlik Raporu (GR)
Büyük Kaza Senaryo Dokümanı (BKSD)
Tehlike Belirleme ve Risk Değerlendirme Çalışmaları
Tehlikeli Madde Müdahale Kartı hazırlanması
Kamunun Bilgilendirilmesi Rehberi hazırlanması
Güvenlik Yönetim Sistemi (GYS) Entegrasyonu / Kurulumu
Dahili Acil Durum Planı (DADP)
• Alt Seviyeli Kuruluşlar İçin
Büyük Kaza Önleme Politikası (BKÖP) Belgesi
Büyük Kaza Senaryo Dokümanı (BKSD)
Tehlike Belirleme ve Risk Değerlendirme Çalışmaları
Tehlikeli Madde Müdahale Kartı hazırlanması
Kamunun Bilgilendirilmesi Rehberi hazırlanması
Güvenlik Yönetim Sistemi (GYS) Entegrasyonu / Kurulumu
BEKRA mevzuatı kapsamına giren işletmeciler, bu mevzuatın yükümlülüklerini yerine getirmelidir